Paweł Konczewski

Bohaterowie skazani na zapomnienie. Groby ofiar stalinizmu na cmentarzu przy ulicy Osobowickiej we Wrocławiu

Nekropolia przy ulicy Osobowickiej we Wrocławiu jest jedną z największych w mieście. Godny spoczynek znalazło tam kilkanaście pokoleń jego mieszkańców. Cmentarz skrywa również mroczne i tragiczne historie. Był on kresem ziemskich losów tych spośród powojennych mieszkańców Dolnego Śląska, których władze komunistyczne uznały za wrogów. W latach 1945-1956 funkcjonariusze reżimu komunistycznego w utajnionych grobach pochowali tam około 1000 osób zmarłych i straconych w egzekucjach we wrocławskich więzieniach. Tajność pochówków, faktyczny brak grobów, skąpe informacje o śmierci, niewiedza o rzeczywistym losie zmarłych, były dla żyjących przedmiotem ciągłego bólu i nie kończącej się żałoby.

W latach 2011-2012, w porozumieniu z rodzinami więźniów i we współpracy z władzami miasta Wrocławia, Instytut Pamięci Narodowej oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa prowadziły poszukiwania utajnionych pochówków więźniów z okresu stalinowskiego. W pracach uczestniczył kilkudziesięcioosobowy zespół naukowców: historyków, archeologów, antropologów, medyków sądowych, genetyków, specjalistów od badań geofizycznych. W wyniku interdyscyplinarnych badań udało się odszukać ponad trzysta grobów oraz zidentyfikować imiennie znaczną część odnalezionych szczątków ludzkich.

W trakcie prelekcji  przedstawione zostaną wyniki pracy naukowców i zastosowane metody dochodzenia do prawdy o losie więźniów. Ukazane zostaną również sylwetki niektórych spośród skazanych na zapomnienie Żołnierzy Wyklętych – związanych w okresie powojennym z regionem Sudetów, straconych w egzekucjach i pochowanych w utajnionych grobach na cmentarzu przy ul. Osobowickiej, jak: mjr Ludwik Marszałek, por. Mieczysław Bujak, Jan Bogdziewicz, Antoni Brzozowski, Jerzy Modliński, bracia Jerzy i Bogdan Komorowscy, Włodzimierz Turski.

Dr Paweł Konczewski

Archeolog i biegły sądowy. W pracy zawodowej zajmuje się między innymi badaniami nad konfliktami zbrojnymi oraz wykorzystaniem archeologii w kryminalistyce. Uczestniczył między innymi w badaniach grobów ofiar wojen oraz miejsc  zbrodni hitlerowskich i komunistycznych. W 2010 r. brał udział w oględzinach miejsca Katastrofy Smoleńskiej. Autor kilkunastu publikacji naukowych dotyczących powyższej tematyki.